Por elŝuti ĝin, vizitu: uea.org/revuoj/

La jaro 2019 estas deklarita internacia jaro de indiĝenaj lingvoj laŭ Unesko. La celo estas, per tio kontribui al la konscio pri la urĝa bezono zorgi, revigligi kaj antaŭenigi indiĝenajn lingvojn en
la mondo. Ekzistas nuntempe de 6 ĝis 7 mil lingvoj en la mondo. Ĉirkaŭ 97% de la monda loĝantaro parolas nur 4% el ĉi tiuj lingvoj, kaj nur 3% de la popoloj parolas la ceterajn 96% el ĉiuj ekzistantaj lingvoj. La granda plimulto de ĉi tiuj lingvoj, parolataj ĉefe de indiĝenaj popoloj, senĉese malaperos.

Mi mem, verdire, ne multe scias pri la fenomeno, kaj eĉ dubas kiel eblus entute solvi ĝin. Estas eĉ malfacile mezuri la problemon kiam vi, ĉar naskiĝinta en socio kun jam difinita majoritata lingvo, neniam spertos la malaperigon de via propra denaska lingvo.
Tamen ne koni la problemon ne signifas ke ĝi ne ekzistas. Danke al pli kleraj homoj ni povas informiĝi pli bone. La ĉefartikolo de nia nuna eldono, prezentita kaj tradukita de Manuela Burghelea kaj Daniel Sanchez, sciigas al ni pri la kaŭzoj de tiu malaperado. Tiuj kialoj estas komplikaj, ili entenas politikan regadon, diskriminacion kaj monon.

Similaj kialoj por alia ankaŭ grava problemo: La klimata ŝanĝiĝo.
En la pasinta numero ni publikigis artikolon, kiu prezentis al niaj legantoj la svedan
knabinon Greta Thunberg. Ŝiaj protestoj kontraŭ la apatio de la tutmondaj registaroj
vekis atenton de la amaskomunikiloj kaj inspiris multajn studentojn tra la mondo simile
agi. Sed laŭ Stanislavo Belov, ĉio temas nur pri hipokritaj ludoj de la grandaj oligopoloj,
kiuj regas la merkaton kaj la enegipolitikon en Eŭropo. En sia artikolo, li skribas: “Ni estu
realismaj: necesas pliaj jardekoj kaj plurmiliardaj ŝtataj subvencioj por solvi la problemojn
de la verda energio.”

Malgraŭ la debatoj pri la solvo de la problemo, la organizaĵo Global Footprint Network
(Tutmonda Spura Reto), diskonigis la infomon ke la lastan 29-an de julio ni alvenis al
ĉi-jara tago de la Tera superŝarĝiĝo. Tio signifas ke dum malpli ol ok monatoj, ni jam
uzis pli da naturrimedoj ol la planedo povas ― kun regenera marĝeno ― provizi dum
la tuta jaro.

Por iom mildigi la enhavon ni prezentas al vi pli leĝeran eron. Nia intervjua gasto estas
konata esperantisto kaj movadano: Roman Dobrzyński, kiu antaŭ 50 jaroj estis mem la
redaktoro de tiu ĉi revuo, kiun vi tenas mane. Roman ne perdis sian ĵurnalisman vervon
kaj nature rakontas pri historioj, kiuj markis lian interesan vivon! Por mi estas granda
plezuro fari tiun vojaĝon al la pasinteco, kaj mi esperas ke ankaŭ vi ĝuos.

Ĉu vi ŝatus aperigi artikolon en la sekva numero? Ne maltrafu la ŝancon: verku! La
tempo ja pasas rapide, kaj mi atendas vin en la sekva numero! Ĝis baldaŭ! La elŝutado de tiu ĉi numero eblas nur por abonantoj. Se vi ankoraŭ ne estas abonanto, vi povas tuj aboni ĝin per reta abonilo. Por elŝuti retan Kontakto vizutu: uea.org/revuoj/

Rogener PAVINSKI
Ĉefredaktoro

Por elŝuti ĝin, vizitu: uea.org/revuoj/

La jaro 2019 estas deklarita internacia jaro de indiĝenaj lingvoj laŭ Unesko. La celo estas, per tio kontribui al la konscio pri la urĝa bezono zorgi, revigligi kaj antaŭenigi indiĝenajn lingvojn en
la mondo. Ekzistas nuntempe de 6 ĝis 7 mil lingvoj en la mondo. Ĉirkaŭ 97% de la monda loĝantaro parolas nur 4% el ĉi tiuj lingvoj, kaj nur 3% de la popoloj parolas la ceterajn 96% el ĉiuj ekzistantaj lingvoj. La granda plimulto de ĉi tiuj lingvoj, parolataj ĉefe de indiĝenaj popoloj, senĉese malaperos.

Mi mem, verdire, ne multe scias pri la fenomeno, kaj eĉ dubas kiel eblus entute solvi ĝin. Estas eĉ malfacile mezuri la problemon kiam vi, ĉar naskiĝinta en socio kun jam difinita majoritata lingvo, neniam spertos la malaperigon de via propra denaska lingvo.
Tamen ne koni la problemon ne signifas ke ĝi ne ekzistas. Danke al pli kleraj homoj ni povas informiĝi pli bone. La ĉefartikolo de nia nuna eldono, prezentita kaj tradukita de Manuela Burghelea kaj Daniel Sanchez, sciigas al ni pri la kaŭzoj de tiu malaperado. Tiuj kialoj estas komplikaj, ili entenas politikan regadon, diskriminacion kaj monon.

Similaj kialoj por alia ankaŭ grava problemo: La klimata ŝanĝiĝo.
En la pasinta numero ni publikigis artikolon, kiu prezentis al niaj legantoj la svedan
knabinon Greta Thunberg. Ŝiaj protestoj kontraŭ la apatio de la tutmondaj registaroj
vekis atenton de la amaskomunikiloj kaj inspiris multajn studentojn tra la mondo simile
agi. Sed laŭ Stanislavo Belov, ĉio temas nur pri hipokritaj ludoj de la grandaj oligopoloj,
kiuj regas la merkaton kaj la enegipolitikon en Eŭropo. En sia artikolo, li skribas: “Ni estu
realismaj: necesas pliaj jardekoj kaj plurmiliardaj ŝtataj subvencioj por solvi la problemojn
de la verda energio.”

Malgraŭ la debatoj pri la solvo de la problemo, la organizaĵo Global Footprint Network
(Tutmonda Spura Reto), diskonigis la infomon ke la lastan 29-an de julio ni alvenis al
ĉi-jara tago de la Tera superŝarĝiĝo. Tio signifas ke dum malpli ol ok monatoj, ni jam
uzis pli da naturrimedoj ol la planedo povas ― kun regenera marĝeno ― provizi dum
la tuta jaro.

Por iom mildigi la enhavon ni prezentas al vi pli leĝeran eron. Nia intervjua gasto estas
konata esperantisto kaj movadano: Roman Dobrzyński, kiu antaŭ 50 jaroj estis mem la
redaktoro de tiu ĉi revuo, kiun vi tenas mane. Roman ne perdis sian ĵurnalisman vervon
kaj nature rakontas pri historioj, kiuj markis lian interesan vivon! Por mi estas granda
plezuro fari tiun vojaĝon al la pasinteco, kaj mi esperas ke ankaŭ vi ĝuos.

Ĉu vi ŝatus aperigi artikolon en la sekva numero? Ne maltrafu la ŝancon: verku! La
tempo ja pasas rapide, kaj mi atendas vin en la sekva numero! Ĝis baldaŭ! La elŝutado de tiu ĉi numero eblas nur por abonantoj. Se vi ankoraŭ ne estas abonanto, vi povas tuj aboni ĝin per reta abonilo. Por elŝuti retan Kontakto vizutu: uea.org/revuoj/

Rogener PAVINSKI
Ĉefredaktoro

Jen via mondo, jen nia mondo, kun monta neĝo kaj mara ondo. De la tropikoj ĝis la polusoj, jen vasta mond’ por ĉiuj ni. Ĉi tiun Esperanto-version de This land is your land tradukitan de Wouter F. Pilger vi eble jam aŭdis, ĉu per la kasedo de Duo Espera aŭ ― plej problabe ― en koncertoj de “JoMo”.

Sed tiu ĉi mondo, kiel ni konas ĝis nun, eble ne plu longe estos la sama. Se eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan, kiom longe la planedo eltenos la damaĝojn, kiujn nia homa civilizacio daŭre altrudas al ĝi? Sciencistoj asertas ke post 10 jaroj ne plu estos revenvojo por savi la klimaton. Eble tio sonas troige por tiuj, kiuj loĝas komforte kaj dume havas aliron al trinkebla akvo kaj manĝaĵo. Sed necesas rigardi trans la surfacon de nia ĉiutaga, nur kelkjardeklonga vivo, kaj kompreni ke la estonta vivo sur la tero postulas pli de nia persona kaj komuna fortostreĉoj.

Por tio pledas Greta Thunberg, sveda knabino, kiu fariĝis tre konata pro sia ― komence sola ― protesto antaŭ la nacia parlamento plede por la klimato. Ŝi estis invitita paroli pubike, kaj ŝia saĝeco kaj mesaĝo forte influis gestudentojn ĉirkaŭ la mondo simile iri sustraten protesti, samkiel ŝi trafe influis Pablo Conessa verki la artikolon. Sed la estonteco de la mondo bezonas ne nur proteston sed agadon. La artikolo de Ryan Callahan pritraktas ĝuste tion kaj proponas kvar sugestojn por pli ekologia vivstilo.

Ankaŭ ekologio ― la maro specife ― ĉefa elemento por la ekvilibro de nia mondo, estas reliefa temo en la muzika arto de Kjara, itala kantistino, kiu ĵus aperigis sian unuan albumon en Esperanto. Sperta kantistino kaj komponisto, per Blua Horizonto ŝi ekpaŝas sur internacian kampon kaj impresas pro la mondmuzika kvalito prezentata, en kiu sentoj kaj emocioj envolvas la aŭskultantojn. Kiel ĉiam, nia revuo ĝuas kontribuojn diversajn kaj riĉajn. Ĉi-eldone ne malsamas. Vi legos interasajn artikolojn kiel la historio de koncentrejoj dum la hispana diktaturo; pri la scienca metodo, kaj la rubrikojn: Videoludoj, Tiel la Mondo, Blaga Blogo kaj Movada Rubriko.

Espereble la enhavo plaĉos al vi kaj influos ankaŭ vin verki por Kontakto. Ni atendas
vian kontribuon. La elŝutado de tiu ĉi numero eblas nur por abonantoj. Se vi ankoraŭ ne estas abonanto, vi povas tuj aboni ĝin per reta abonilo. Por elŝuti retan Kontakto vizutu: uea.org/revuoj/

Agrablan legadon
Rogener Pavinski
Redaktoro de Kontakto

Jen via mondo, jen nia mondo, kun monta neĝo kaj mara ondo. De la tropikoj ĝis la polusoj, jen vasta mond’ por ĉiuj ni. Ĉi tiun Esperanto-version de This land is your land tradukitan de Wouter F. Pilger vi eble jam aŭdis, ĉu per la kasedo de Duo Espera aŭ ― plej problabe ― en koncertoj de “JoMo”.

Sed tiu ĉi mondo, kiel ni konas ĝis nun, eble ne plu longe estos la sama. Se eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan, kiom longe la planedo eltenos la damaĝojn, kiujn nia homa civilizacio daŭre altrudas al ĝi? Sciencistoj asertas ke post 10 jaroj ne plu estos revenvojo por savi la klimaton. Eble tio sonas troige por tiuj, kiuj loĝas komforte kaj dume havas aliron al trinkebla akvo kaj manĝaĵo. Sed necesas rigardi trans la surfacon de nia ĉiutaga, nur kelkjardeklonga vivo, kaj kompreni ke la estonta vivo sur la tero postulas pli de nia persona kaj komuna fortostreĉoj.

Por tio pledas Greta Thunberg, sveda knabino, kiu fariĝis tre konata pro sia ― komence sola ― protesto antaŭ la nacia parlamento plede por la klimato. Ŝi estis invitita paroli pubike, kaj ŝia saĝeco kaj mesaĝo forte influis gestudentojn ĉirkaŭ la mondo simile iri sustraten protesti, samkiel ŝi trafe influis Pablo Conessa verki la artikolon. Sed la estonteco de la mondo bezonas ne nur proteston sed agadon. La artikolo de Ryan Callahan pritraktas ĝuste tion kaj proponas kvar sugestojn por pli ekologia vivstilo.

Ankaŭ ekologio ― la maro specife ― ĉefa elemento por la ekvilibro de nia mondo, estas reliefa temo en la muzika arto de Kjara, itala kantistino, kiu ĵus aperigis sian unuan albumon en Esperanto. Sperta kantistino kaj komponisto, per Blua Horizonto ŝi ekpaŝas sur internacian kampon kaj impresas pro la mondmuzika kvalito prezentata, en kiu sentoj kaj emocioj envolvas la aŭskultantojn. Kiel ĉiam, nia revuo ĝuas kontribuojn diversajn kaj riĉajn. Ĉi-eldone ne malsamas. Vi legos interasajn artikolojn kiel la historio de koncentrejoj dum la hispana diktaturo; pri la scienca metodo, kaj la rubrikojn: Videoludoj, Tiel la Mondo, Blaga Blogo kaj Movada Rubriko.

Espereble la enhavo plaĉos al vi kaj influos ankaŭ vin verki por Kontakto. Ni atendas
vian kontribuon. La elŝutado de tiu ĉi numero eblas nur por abonantoj. Se vi ankoraŭ ne estas abonanto, vi povas tuj aboni ĝin per reta abonilo. Por elŝuti retan Kontakto vizutu: uea.org/revuoj/

Agrablan legadon
Rogener Pavinski
Redaktoro de Kontakto